Mười cách Facebook thống trị đời sống của chúng ta (chương hai)

Xem chương 1 ở đây

Mười cách Facebook thống trị đời sống của chúng ta (chương một)

Sau tất cả những quan tâm chú ý, la hét phản đối và trông mong kỳ vọng, Facebook giờ đây đã trở thành công ty niêm yết đại chúng với giá trị vốn hóa vượt mốc 100 tỉ USD (hơn 150 tỉ USD sau phiên giao dịch ngày 30 tháng 1 năm 2014 – nguồn: International Bussiness Times). Với giao dịch cổ phiếu gấp cả trăm lần doanh thu, Facebook đang gánh chịu rất nhiều áp lực gia tăng lợi nhuận thu về. Nói cách khác, trò vui giờ mới khai màn.

Làm thế nào Facebook cố gắng thay đổi cuộc sống của chúng ta trong nỗ lực hòng đáp ứng những kỳ vọng của các nhà đầu tư? Hẳn nhiên là ta sẽ nhìn thấy nhiều quảng cáo hơn, nhưng đó chỉ là phần rất nhỏ trong kế hoạch của Facebook. Nếu họ muốn duy trì tỷ suất giá-cổ-phiếu-so-với-doanh-thu khoa trương như thế, Facebook sẽ chỉ bằng lòng với vị thế thống trị Internet mà thôi.

Trong vài năm tới, ta sẽ có thể thấy công ty này mở rộng tầm can thiệp vào đời sống riêng tư của ta nhằm mục đích “thống trị thế giới” – hay, chí ít, là thống trị đời sống riêng tư của chúng ta – và kiếm tiền trong quá trình đó.

Sau đây là 10 cách mà Facebook sẽ – và trong chừng mực nào đó, là đã – thống trị đời sống của chúng ta

6. Facebook kiểm soát dữ liệu riêng tư của ta

Facebook kiểm soát sự riêng tư của chúng ta. Chắc bạn đang nghĩ gì – ta kiểm soát quyền riêng tư của ta chứ, ở chừn mực nào đó mà… chẳng thế còn gì? À, vâng, nhưng nhiều người trong chúng ta đã trao lại gần như toàn bộ quyền kiểm soát riêng tư ấy cho Facebook.

Chắc rồi, bạn có thể điều chỉnh các chế độ Facebook sao cho chỉ bạn bè mới có thể xem được những gì bạn viết trên dòng thời gian Facebook, hay chỉ có gia đình bạn mới nhìn thấy ngày sinh tháng đẻ, quê quán xuất thân và số điện thoại của bạn. Nhưng bạn đã đưa tất cả những thông tin ấy lên Facebook để khởi động tài khoản – và “sự riêng tư” của bạn xoay quanh lời hứa hẹn” của Facebook rằng họ sẽ bảo vệ sự riêng tư ấy.

Vậy điều đó có nghĩa là gì? Như vậy không có nghĩa là Facebook sẽ đột nhiên phơi bày những dữ liệu riêng tư của bạn ra công chúng – vì làm vậy thì ngu xuẩn quá. Nó chỉ có nghĩa là Facebook, khi công khai các dữ liệu của bạn (Chắc chắn nó sẽ làm vậy – đây là 1 trang mạng xã hội, và mạng xã hội, về bản chất, chỉ có thể tồn tại được nếu mọi người chia sẻ các thứ – dù tình nguyện hay không), sẽ làm việc đó theo 1 cách thức có kiểm soát, và khả năng cao là để thu lợi nhuận.

Ví dụ, bất cứ khi nào bạn bấm “Thích” thứ gì đó trên trang web, bạn lại cho Facebook toàn quyền công khai dữ liệu của bạn cho công ty, sản phẩm, hoặc thương hiệu đó, và từ giờ đến lúc Facebook tìm cách tận dụng khả năng công khai thông tin ấy để thu lợi tối đa chỉ còn là vấn đề thời gian.

7. Facebook Xấu Xa: Con dê thế thần lớn nhất trên Internet

Mặt “xấu xa” của Facebook và mạng xã hội: sự xa cách. Trong cuốn sách “Alone Together (Cô đơn bên nhau), tác giả Shery Turkle, đồng thời là giáo sư của Viện Công nghệ Massachusettes, Mỹ, lưu ý rằng “kết bạn” trên Facebook đã thế chỗ “kết bạn” ngoài đời thực. Turkle lập luận rằng công nghệ khiến cho người ta tách rời khỏi con người thật ngoài đời và ưu tiên sự tiện lợi lên trên cả những cảm xúc của “người bằng xương bằng thịt”.

Nói cách khác, nhờ có Facebook và các thành tựu công nghệ khác (nào nhắn tin, thư điện tử, Skype và các trò chơi sắm vai), con người chúng ta không còn cảm thấy nhu cầu liên lạc theo 1 cách thức điển hình con người hơn – trò chuyện trực tiếp với nhau, trên điện thoại hoặc ngoài đời thường.

Turkle đã phỏng vấn hàng trăm trẻ em và người lớn về công nghệ, và khám phá ra rằng nhiều thanh niên không thích sử dụng điện thoại vì những cuộc trò chuyện như thế hé lộ nhiều thông tin và “rất soi mói tọc mạch”.

8. Facebook thống trị hệ tư tưởng thời đại

Theo trang web của Facebook, trên 80% tổng số người dùng hoạt động của mạng xã hội này là ở bên ngoài nước Mỹ và Canada.

Trong khi các công ty khác có thể khoe khoang tự hào về độ phủ toàn cầu như vậy, thì không công ty nào khác sở hữu 1 mạng lưới toàn cầu tương tự – vì người dùng Facebook không chỉ quan tâm đến Facebook, họ còn để ý đến nhau.

Sheryl Sandberg, giám đốc tác nghiệp của Facebook, đã nói không thể đúng hơn: “Chúng tôi có trên 900 triệu người dùng tích cực mỗi tháng trên toàn thế giới, mang lại cho mọi người cơ hội khơi lên những cuộc đối thoại toàn cầu về các ý tưởng, các phong trào xã hội, các sản phẩm hay dịch vụ. Ở nước Mỹ, mỗi ngày trên Facebook giống như là đêm chung kết mỗi mùa Thần tượng Âm nhạc nước Mỹ (American Idol), chương trình truyền hình nổi tiếng nhất, với lượng theo dõi nhiều gấp đôi.”

Có nhiều cách Facebook có thể tận dụng mạng lưới toàn cầu này để phục vụ lợi ích cho mình. Nó có thể tạo ra cuốn sổ danh bạ trực tuyến lớn nhất thế giới – đột nhiên ý tưởng về chiếc điện thoại Facebook chẳng có vẻ gì là điên rồ hoang tưởng. Nó có thể tạo ra 1 trang đấu giá trực tuyến, tương tự như eBay – nhưng kết nối chặt chẽ hơn, và với “lòng tin” lớn hơn, vì mọi người có thể quen biết nhau thấu đáo hơn trước khi quyết định mua hàng. Nó cũng có thể tạo ra cách mạng chính trị và biến đổi xã hội.

9. Facebook sẽ thống trị điện thoại di động

Facebook từng phải hứng chỉ trích vì không có chiến lược di động rõ ràng. Bất chấp 1 thực tế là 488 triệu trong số hơn 900 triệu người dùng hoạt động hằng tháng truy cập vào dịch vụ mạng xã hội này từ điện thoại thông minh hoặc máy tính bảng (số liệu năm 2012), đến nay, công ty vẫn chưa thể tận dụng khả năng tiếp cận điện thoại bằng cách thêm quảng cáo vào các ứng dụng.

Nói như vậy, nghĩa là, có khả năng công cuộc thôn tính điện thoại di động của Facebook đã bắt đầu – có điều chỉ không trực tiếp như ta vẫn trông đợi. Các trò chơi xã hội phổ biến, như chuỗi “With Friends” của Zynga hay Draw Something của OMGPOP sử dụng gần như chỉ riêng Facebook để kết nối với người chơi, trong khi các trò chơi không dựa trên nền tảng mạng xã hội, như Angry Birds vẫn cho phép người dùng truy cập Facebook để chia sẻ điểm số với các bạn bè.

Bước tiến lớn về điện thoại di động của Facebook có thể còn ở nhiều năm về sau nữa, nhưng khi Facebook làm vậy, nó đã có sẵn trong tay nền tảng người dùng để có thể tiếp cận ngay lập tức.

10. Facebook tác động đến cách ta khởi tạo và điều hành doanh nghiệp

Cứ mỗi năm, có hàng triệu người Mỹ lại gây dựng việc làm ăn của riêng mình. Và không nghi ngờ gì, Facebook đóng vai trò quan trọng trong nhiều doanh nghiệp trong số này. Facebook không chỉ tác động lên chiến lược tiếp thị và mạng xã hội của chủ doanh nghiệp (về cơ bản nó là quảng cáo miễn phí), mà Facebook còn là nơi đa số khách hàng của các doanh nghiệp này “trụ ngụ”.

Không có chuyện Facebook sẽ không vận dụng tối đa sức mạnh này để làm lợi cho mình. Suy cho cùng, thử nghĩ xem 1 nhóm khách hàng giao-ngay-tận tay, phù hợp chính xác với 1 đối tượng mục tiêu nào – chi tiết đến tận việc họ thích những phim gì, uống loại soda nào – sẽ giá trị đến đâu với 1 doanh nghiệp mới còn đang “đâm chồi nảy lộc”? Có doanh nghiệp nào lại không chịu chi tiền để có được lợi thế ấy?

Nói như vậy, tức là các doanh nghiệp muốn tạo dựng kênh đối thoại với khách hàng, đều sử dụng Facebook. giả dụ có 1 số công ty, như là GM, gần đây quyết định rằng Facebook không phải là chỗ quá hay để làm quảng cáo, vẫn rất trân trọng việc có 1 mối quan hệ mạng xã hội với khách hàng. GM có hơn 500 nghìn “Bạn” trên Facebook. Chắc chắn là GM sẽ không “hủy kết bạn” chỉ vì các fan không nhấp vào quảng cáo của hãng.

Facebook, kẻ thống trị tất cả

Trên đây là 10 cách Facebook đang cố gắng để thống trị đời sống của chúng ta với quyền năng mạng xã hội khổng lồ của nó. Nhưng nói vậy không có nghĩa là Facebook sẽ làm được điều đó, hoặc nếu mạng này cố gắng, nó chắc chắn sẽ thành công được. Nhớ lại khi xưa, Microsoft đã từng là đấu thủ thống trị, ai nấy đều dự đoán rằng công ty sẽ gây tác động lan tỏa trong mọi lĩnh vực cuộc sống của chúng ta – và thử nhìn xem, giờ đây Microsoft ở đâu. Microsoft chưa chết, nhưng đương nhiên là hãng này không có mặt ở khắp nơi mọi chốn.

• • Thêm nữa, nếu bạn đang lo lắng Facebook có thể làm những gì để thống trị thế giới, có thể bạn cũng sẽ muốn ngó sang Google – và xem thử công cụ tìm kiếm này thực sự đang nắm trong tay bao nhiêu dữ liệu của bạn.

271 views